Rośliny płożące to niezwykle praktyczny i dekoracyjny element każdego ogrodu. Te wyjątkowe gatunki, dzięki swojej zdolności do rozrastania się wszerz, potrafią szybko pokryć trudne fragmenty działki, tworząc zielone dywany, które nie tylko cieszą oko, ale też skutecznie zapobiegają erozji gleby. Odpowiednio dobrane rośliny okrywowe stają się prawdziwą ozdobą ogrodu, wypełniając przestrzeń między większymi roślinami, pokrywając skarpy czy zastępując trawnik w miejscach, gdzie jego utrzymanie jest problematyczne.
Czym są rośliny płożące i jakie mają zastosowanie w ogrodzie?
Rośliny płożące, zwane również okrywowymi, to gatunki charakteryzujące się specyficznym pokrojem – ich pędy rosną poziomo, ścieląc się po powierzchni gruntu. Główną cechą roślin płożących jest zdolność do szybkiego rozrastania się na boki, dzięki czemu skutecznie pokrywają glebę, tworząc zwarty, często jednolity kobierzec.
W aranżacji ogrodu rośliny płożące pełnią kilka istotnych funkcji:
- Zapobiegają erozji gleby na skarpach i zboczach
- Ograniczają wzrost chwastów przez naturalne zagłuszanie
- Utrzymują wilgoć w glebie, działając jak żywy mulcz
- Stanowią atrakcyjną alternatywę dla trawnika w trudno dostępnych miejscach
- Wypełniają przestrzeń między większymi roślinami, tworząc harmonijną całość
- Tworzą miękkie, naturalne przejścia między elementami kompozycji ogrodowej
Rośliny płożące są idealnym rozwiązaniem dla osób, które chcą stworzyć atrakcyjny ogród przy minimalnym nakładzie pracy związanej z pielęgnacją.
Najlepsze gatunki roślin płożących do różnych warunków ogrodowych
Wybór odpowiednich gatunków roślin płożących powinien uwzględniać specyficzne warunki panujące w ogrodzie oraz efekt wizualny, jaki chcemy osiągnąć. Dopasowanie rośliny do stanowiska to klucz do sukcesu – poniżej znajdziesz przegląd najciekawszych propozycji z podziałem na preferencje siedliskowe:
Rośliny płożące do miejsc słonecznych
Rozchodniki (Sedum) – to niezwykle odporne byliny płożące, które świetnie znoszą suszę i wysokie temperatury. Dostępne w wielu odmianach różniących się barwą liści i kwiatów. Rozchodnik okazały czy rozchodnik kamczacki tworzą zwarte kobierce, które jesienią przebarwiają się na atrakcyjne odcienie czerwieni i brązu.
Macierzanka piaskowa (Thymus serpyllum) – aromatyczna bylina tworząca niskie, gęste kobierce. Kwitnie obficie na różowo w okresie letnim, przyciągając pszczoły i motyle. Doskonała na skalniaki i suche zbocza. Podczas chodzenia uwalnia przyjemny, ziołowy zapach.
Żagwin ogrodowy (Aubrieta) – jedna z najpiękniejszych roślin płożących kwitnących, tworzy intensywnie fioletowe, różowe lub białe dywany kwiatowe wczesną wiosną. Preferuje przepuszczalne, wapienne podłoże. Po przekwitnięciu warto przyciąć pędy, co stymuluje rośliny do zagęszczania się.
Rośliny płożące do miejsc półcienistych i cienistych
Bluszcz pospolity (Hedera helix) – zimozielona roślina o dekoracyjnych, często pstrych liściach, doskonale radzi sobie w cieniu. Szybko się rozrasta, tworząc gęsty dywan, może też wspinać się po podporach, murach czy pniach drzew, nadając im romantyczny charakter.
Barwinek pospolity (Vinca minor) – wieloletnia roślina okrywowa z błyszczącymi, zimozielonymi liśćmi i niebieskimi kwiatami pojawiającymi się wczesną wiosną. Idealny do zacienionych miejsc pod drzewami i krzewami, gdzie inne rośliny nie chcą rosnąć.
Runianka japońska (Pachysandra terminalis) – tworzy zwarte, zimozielone kobierce w miejscach cienistych. Charakteryzuje się błyszczącymi, skórzastymi liśćmi i drobnymi białymi kwiatostanami. Nie wymaga częstego podlewania po zadomowieniu się i doskonale radzi sobie nawet w głębokim cieniu.
Rośliny płożące szybko rosnące
Gdy zależy nam na szybkim efekcie, warto sięgnąć po gatunki charakteryzujące się dynamicznym wzrostem:
Dąbrówka rozłogowa (Ajuga reptans) – tworzy gęsty, niski dywan z ciemnozielonych lub purpurowych liści. Wiosną zakwita niebieskimi kwiatostanami wzniesionymi nad powierzchnią liści. Szybko się rozrasta dzięki nadziemnym rozłogom, w ciągu jednego sezonu potrafi podwoić zajmowaną powierzchnię.
Rogownica wełnista (Cerastium tomentosum) – srebrzystoszare, miękkie w dotyku liście i białe kwiaty sprawiają, że jest to roślina o dużych walorach dekoracyjnych. Bardzo szybko pokrywa teren, doskonała na skarpy i do ogrodów skalnych. Szczególnie efektownie prezentuje się w zestawieniu z roślinami o ciemnych liściach.
Pragnia syberyjska (Waldsteinia ternata) – odporna bylina o zimozielonych, błyszczących, trójlistkowych liściach i żółtych kwiatach przypominających miniaturowe kwiaty poziomki. Szybko tworzy zwarte kobierce nawet w trudnych warunkach, dobrze radzi sobie zarówno w słońcu, jak i w półcieniu.
Jak sadzić i pielęgnować rośliny płożące?
Właściwe sadzenie i pielęgnacja roślin płożących to klucz do sukcesu w tworzeniu atrakcyjnych powierzchni okrywowych w ogrodzie. Dobrze zaplanowane nasadzenia będą cieszyć oko przez wiele lat przy minimalnych zabiegach pielęgnacyjnych.
Przygotowanie podłoża i sadzenie
Przed posadzeniem roślin płożących należy dokładnie oczyścić teren z chwastów, szczególnie tych wieloletnich z rozbudowanym systemem korzeniowym, jak perz czy powój. Gleba powinna być odpowiednio przygotowana:
- Przekopana na głębokość około 20-30 cm, aby rozluźnić strukturę
- Wzbogacona kompostem lub dobrze rozłożonym obornikiem dla zapewnienia składników odżywczych
- W przypadku gleb ciężkich, gliniastych warto dodać piasek dla poprawy przepuszczalności
Rozstaw roślin zależy od gatunku i szybkości wzrostu – zazwyczaj wynosi od 20 do 40 cm. Gatunki wolno rosnące sadzimy gęściej, a te o szybkim wzroście – rzadziej. Po posadzeniu należy obficie podlać rośliny i przykryć glebę warstwą kory lub zrębków, co ograniczy wzrost chwastów i utrzyma wilgoć w podłożu.
Podstawowe zabiegi pielęgnacyjne
Rośliny płożące wieloletnie są cenione za niewielkie wymagania pielęgnacyjne, jednak pewne zabiegi są niezbędne dla utrzymania ich w dobrej kondycji i zachowania atrakcyjnego wyglądu:
- Podlewanie – szczególnie ważne w pierwszym roku po posadzeniu oraz w okresach suszy; po zadomowieniu się większość gatunków wymaga podlewania tylko podczas długotrwałej suszy
- Odchwaszczanie – regularne, zwłaszcza zanim rośliny całkowicie pokryją teren; po utworzeniu zwartej pokrywy chwasty mają ograniczone możliwości kiełkowania
- Przycinanie – niektóre gatunki, jak bluszcz czy barwinek, mogą wymagać przycinania dla zachowania zwartego pokroju i kontrolowania rozrostu na sąsiednie obszary
- Nawożenie – umiarkowane, zazwyczaj wiosną, nawozem wieloskładnikowym o przedłużonym działaniu; zbyt intensywne nawożenie może prowadzić do nadmiernego wzrostu i utraty zwartego pokroju
Wiele roślin płożących kwitnących, jak żagwin czy rozchodniki, wygląda najlepiej, gdy po przekwitnięciu przytniemy ich pędy. Zabieg ten stymuluje rośliny do zagęszczania się i często prowadzi do powtórnego kwitnienia, przedłużając sezon dekoracyjny.
Kreatywne zastosowania roślin płożących w aranżacji ogrodu
Rośliny płożące dają ogromne możliwości aranżacyjne w ogrodzie. Ich wszechstronność pozwala na tworzenie unikalnych kompozycji dopasowanych do charakteru ogrodu. Oto kilka inspirujących pomysłów:
- Zielone dachy – rozchodniki i inne sukulenty płożące doskonale sprawdzają się na dachach altan, domków dla narzędzi czy wiat, poprawiając izolację termiczną i tworząc ekologiczne, żywe pokrycie
- Zastępniki trawnika – macierzanka, dąbrówka czy koniczyna mogą tworzyć niskie, odporne na deptanie powierzchnie, które nie wymagają koszenia i są bardziej odporne na suszę niż tradycyjny trawnik
- Wypełnienie szczelin między płytami chodnikowymi – niskie gatunki jak rozchodnik ostry czy rogownica wełnista wprowadzają element żywej zieleni do nawierzchni, zmiękczając ich wygląd
- Kaskady na murach oporowych – zwisające rośliny płożące nadają dynamikę pionowym powierzchniom, tworząc efekt zielonej ściany i łagodząc surowy charakter konstrukcji
- Obwódki rabat – niskie byliny płożące tworzą eleganckie wykończenie wyższych nasadzeń, zapewniając płynne przejście między rabatą a ścieżką lub trawnikiem
Łącząc różne gatunki roślin okrywowych wieloletnich kwitnących w jednej kompozycji, możemy uzyskać efektowne zestawienia kolorystyczne i fakturalne, które będą zmieniały się wraz z porami roku. Na przykład, wiosenne dywany żagwinu mogą być zastąpione letnim kwitnieniem macierzanki, a jesienią uwagę przyciągną przebarwiające się liście rozchodników.
Rośliny płożące to nie tylko praktyczne rozwiązanie dla trudnych miejsc w ogrodzie, ale także element, który może nadać przestrzeni wyjątkowy charakter. Ich różnorodność pod względem pokroju, tekstury liści, kolorystyki i czasu kwitnienia pozwala na tworzenie fascynujących kompozycji ogrodowych przy minimalnym nakładzie pracy związanej z późniejszą pielęgnacją. Niezależnie od wielkości ogrodu i warunków w nim panujących, zawsze znajdzie się odpowiedni gatunek rośliny płożącej, który spełni nasze oczekiwania i stanie się ozdobą zielonej przestrzeni.
